پاتوق

احكام نمازهای مستحبی
1. تمام نمازهای مستحبی به صورت دو ركعتی خوانده می شوند، مگر نماز وتر در نافله شب، كه یك ركعت است، و نماز اعرابی، كه به صورت یك دو ركعتی و دو چهار ركعتی خوانده می شود.[1]
2. در نمازهای مستحبی غیراز چند نماز، خواندن سوره واجب نیست.[2]
3. شكستن نمازهای مستحبی حتی از روی اختیار جایز است.[3]
4. زیاد كردن ركن (مانند ركوع) از روی سهو نمازهای مستحبی را باطل نمی كند.[4]
5. در نماز مستحب شك میان ركعت اول و دوم، نماز را باطل نمی كند و نمازگزار می توان بنا بر هر كدام بگذارد.[5]
6. نمازهای نافله را می شود نشسته خواند، ولی بهتر است كه دو ركعت نماز نافله نشسته را یك ركعت حساب كند.[6]
7. نافله ظهر و عصر را در سفر نباید خواند، ولی نافله عشاء را به این نیّت كه شاید مطلوب باشد می تواند به جا آورد.[7]
8. برای نمازهای واجب، بهتر است انسان به مسجد برود، ولی در باره نوافل چنین دستوری نیست.
9. انجام كم و زیاد كردن سهوی در نمازهای مستحبی سجده سهو ندارد.
10. اگر نماز مستحب را كسی در وقتش نتوانست بخواند قضای آن را می تواند انجام دهد.
11. نماز مستحبی را می شود درحال راه رفتن و سواری خواند و اگر انسان در این دو حال، نماز مستحبی بخواند لازم نیست رو به قبله باشد.[8]
12. نمازهای مستحبی را می توان در حال ایستاده، نشسته، خوابیده، موقع راه رفتن و... بجا آورد كه در این صورت برای ركوع و سجده می توان با سر اشاره كرد، البته باید رو به قبله بودن در حد امكان رعایت شود.
13. در نماز مستحبی، آرامش بدن شرط نیست و اگر سهواً ركنی اضافه یا كم شود باطل نمی شود.
14. نماز مستحبی را می شود نذر كرد، كه بعد می توان آن را در حالت نشسته و یا ایستاده و در حال راه رفتن به جا آورد، اما از ابتدا نمی تواند نذر كند كه نماز مستحبی را مثلاً نشسته به جا خواهم آورد. امام می فرماید: «این گونه نذر كردن محل اشكال است».
طبق حدیث، خداوند به فرشتگان مباهات كرده و می فرماید: «به بنده‌ام بنگرید چیزی را كه بر او واجب نكرده ام قضا می كند».[9]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . العروه الوثقی، ج 2، ص 111، م 6.
[2] . همان منبع، م 7.
[3] . العروه الوثقی، ج 2، ص 111، م 7.
[4] . همان منبع.
[5] . توضیح المسائل، م 1167.
[6] . توضیح المسائل، م 766.
[7] . توضیح المسائل، م 767.
[8] . توضیح المسائل، م 781.
[9] . بحار الانوار، ج 87، ص 202. 
 

نماز امام زمان (عج)
دو ركعت اول به نیت نماز تحیت مسجد است، كه در هر ركعت آن یك مرتبه سوره حمد و هفت مرتبه سوره توحید خوانده می شود و در حالت ركوع و سجود هم هفت مرتبه ذكر را تكرار كنند.
دو ركعت دوم به نیت نماز امام صاحب الزمان (عج) خوانده می شود. بدین صورت كه سوره حمد را شروع می كنیم و چون به آیه «ایّاك نعبد و ایّاك نستعین» می رسیم، این آیه شریفه را صد مرتبه تكرار می كنیم و بعد از آن بقیه سوره حمد را می خوانیم، بعد از پایان حمد سوره توحید را یك بار می خوانیم و به ركوع می رویم. ذكر ركوع را هفت مرتبه پشت سرهم تكرار می كنیم و ذكر هر كدام از سجده ها نیز هفت مرتبه است. ركعت دوم نیز به همین گونه است. چون نماز به پایان برسد و سلام داده شود یك بار گفته می شود «لا اله الّا الله» و به دنبال آن تسبیحات حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ خوانده شود و بعد از آن به سجده رفته و صد بار می گوییم: «اللّهمّ صلّ علی محمّدٍ و آل محمّدٍ». 
 

نماز استغفار و توبه
نماز استغفار
رسول خدا (ص) فرمود : چون روزیت كم شود و كارت به پراكندگی گراید، حاجتت را به درگاه حق ببر و نماز استغفار را ترك مكن و نماز استغفار دو ركعت است. در هر ركعت حمد و سوره قدر را بخوان و بعد از قرائت، 15 بار بگو «استغفرالله» و بعد به ركوع كه رفتی آن را ده بار بگو ومثل نماز جعفر ، نماز را تمام كن كه همه كارهایت ان شاء الله به اصلاح آید.[1]
نماز توبه
حضرت ختمی مرتبت (ص) روز یكشنبه دوم ذی القعده بیرون تشریف آورده فرمودند: ایّها الناس! كدام یك از شما اراده توبه كرده است ؟ عرض كردند : همه ما می خواهیم توبه نماییم . فرمود : غسل كنید و وضو بگیرید و چهار ركعت نماز و در هر ركعت یك مرتبه سوره حمد و سه مرتبه سوره توحید و یك مرتبه معوذتین ( سوره های فلق و ناس ) بخوانید و بعد از نماز هفتاد مرتبه استغفار و ختم به «لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم» بكنید و بعد از آن بگویید: «یا عزیز یا غفار اغفر لی ذنوبی وذنوب جمیع المومنین و المؤمنات فانه یغفر الذنوب الا انت».
و فرمود: نیست هیچ بنده ای از امت من، كه این عمل را انجام دهد، مگر اینكه منادی از آسمان ندا كند: ای بنده خدا عملت را از سر بگیر كه توبه تو مقبول است وگناه تو آمرزیده، و فرشته دیگر صدا كند از زیر عرش، ای بنده مبارك باد بر تو و اهل تو و ذریه تو، و دیگری صدا كند دشمنان تو از تو راضی خواهند شد در روز قیامت . ودیگری صدا كند كه ای بنده ما با ایمان می میری و دین از تو گرفته نخواهد شد و قبر تو گشاده و منور خواهد شد. و دیگری صدا كند كه ای بنده پدر و مادر تو از تو خشنود خواهند شد، اگر چه غضبناك بوده باشند در وسعت روزی خواهی بود. حضرت جبرئیل ـ علیه السّلام ـ ندا می كند: من وقت مرگت با ملك الموت می آیم و مهربانی می كنم به تو. صدمه نمی زند به تو اثر مرگ و خارج می شود روح تو از بدنت به آسانی.
عرض كردند : یا رسول الله ! اگر كسی این عمل را در غیر ذی القعده بجا آورد ، چطور می شود ؟ فرمود: همان طور است كه وصف كردم و فرمودند : این كلمات را جبرئیل در معراج به من یاد داد.[2]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . مكارم الاخلاق، ص 328.
[2] . رساله لقاء الله، میرزا ملكی تبریزی، ص 81. 
 

نماز برای آمرزش گناهان
دو ركعت بجا آورد، در هر ركعت شصت مرتبه سوره ی توحید را بخواند، چون از نماز فارغ شود گناهانش آمرزیده شود.[1]
نماز دیگر در آمرزش گناهان
نماز دیگر شیخ طوسی در مصباح در اعمال روز جمعه گفته روایت شده از عبدالله بن مسعود كه گفت رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: هر كسی كه در روز جمعه بعد از نماز عصر دو ركعت نماز گزارد، بخواند در ركعت اول فاتحه و آیه الكرسی و سوره ی فلق بیست و پنج مرتبه و در ركعت دوم بعد از حمد سوره ی توحید و ناس بیست و پنج مرتبه، و چون از نماز فارغ شود بیست و پنج مرتبه بگوید: « لاحول و لا قوه الا بالله العلی العظیم»، از دنیا بیرون نرود تا بنمایاند حق تعالی بهشت را در خواب به او، و ببیند مكان خود را در بهشت.[2]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . مفاتیح الجنان، ص 484.
[2] . مفاتیح الجنان، ص 485. 

نماز رفع گرفتاری
از حضرت رضا ـ علیه السّلام ـ نقل شده است : چون گرفتاری شدیدی برایت پیش آید كه تو را غمگین سازد دو ركعت نماز بخوان، در ركعت اول فاتحه و آیه الكرسی، و در ركعت دوم فاتحه و سوره قدر. بعد قرآن را بر بالای سر بگذار و ده بار بگو: «اللهم بحق من ارسلته الی خلقك و بحق كل آیه و بحق كل من مدحته فیه علیك و بحقك علیه و لا تعرف احدا اعرف بحقك منك». پس ده بار بگو: «یا سیدی یا الله» ده بار «بحق محمد» ده بار «بحق علی» ده بار «بحق فاطمه» ده بار «بحق الحسن» ده بار «بحق الحسین» و همین طور تمام ائمه را می شمارد تا حضرت ولی عصر (عج). همانا از جای خود برنخاسته باشی تا حاجت تو روا شود، ان شاء الله.[1]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . همان، ص 326. 
 

نماز اموات و نماز وحشت
امام صادق ـ علیه السّلام ـ هر شب برای فرزندش و در هر روز برای پدر و مادر خود دو ركعت نماز می گزارد، در ركعت اول سوره ی قدر و در ركعت دوم سوره ی كوثر می خواندند.[1]
نماز وحشت
مستحب است در شب اول قبر دو ركعت نماز وحشت برای میّت بخوانند، در دو ركعت اول سوره ی حمد و آیه الكرسی، و ركعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره ی قدر بخواند، و بعد از سلام نماز بگوید: «اللهم صل علی محمد وآل محمد و ابعث ثوابها الی قبر فلان » و به جای این كلمه اسم میّت را بگوید.
برادر وخواهر! نماز وحشت هدیه ای است از شما به كسی كه از دنیا رفته است، این نماز را برای آشنایان بخوانید تا دیگرا ن هم برای شما بخوانند.[2]
نماز شب اول قبر (وحشت)
و سید بن طاوس از حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ روایت كرده كه فرمود: نمی گذرد بر میّت ساعتی سخت تر از شب اول قبر، پس رحم نمایید مردگان خود را به صدقه، و اگر نیافتی چیزی كه صدقه بدهی، پس یكی از شما دو ركعت نماز بخواند و در ركعت اول حمد یك مرتبه و سوره ی توحید دو مرتبه، و در ركعت دوم حمد یك مرتبه و سوره ی تكاثر ده مرتبه، و سلام دهد و بگوید: « اللهم صل علی محمد و آل محمد و ابعث ثوابها الی قبر ذلك المیت فلان بن فلان ». پس حق تعالی می فرستد همان ساعت هزار ملك به سوی قبر آن میت با هر ملكی جامه ای و حلّه ای ، و تنگی قبر او را وسعت دهد تا روز نفع صور عطا كند به نماز كننده به عدد آنچه آفتاب بر آن طلوع می كند حسنات، و بالا برده می شود برای او چهل درجه.[3]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . مفاتیح الجنان، ص 396.
[2] . كافی، ج 3، ص 285.
[3] . سفینه البحار، ج 2، ص 47. 
 

نماز زیارت معصومین(ع)
نماز زیارت حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ از راه دور
چهار ركعت نماز زیارت بخوان به دو سلام، با هر سوره كه می خواهی. چون فارغ شدی تسبیح فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ بگو، بعد از خواندن زیارت.[1]
نماز زیارت ائمه بقیع ـ علیهم السّلام ـ
شیخ طوسی در تهذیب فرمود: بعد از آن هشت ركعت نماز زیارت بخوان، یعنی از برای هر امامی دو ركعت.[2]
نماز زیارت امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ
شش ركعت نماز بجا آور، دو ركعت برای امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ در ركعت اول بعد از سوره حمد، سوره الرحمن بخوان و در ركعت دوم، سوره یس و بعد از نماز تسبیح حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ بخوان و طلب آمرزش از خدا بكن و از برای خود دعا كن. و چهار ركعت دیگر هدیه حضرت آدم و نوح بخوان، پس سجده شكر به جا آور.[3]
نماز بعد از زیارت عاشورا
بعد از زیارت عاشورا دو ركعت نماز بخوان.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . مفاتیح الجنان، ص 643.
[2] . مفاتیح الجنان، ص 655.
[3] . مفاتیح الجنان، ص 655. 

نماز غفیله
كیفیت نماز غفیله
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: میان مغرب و عشاء دو ركعت نماز بخواند، در ركعت اول بعد از حمد این آیه را بگوید:
«و ذا النّون اذ ذهبَ مغاضباً فظنّ ان لن نقدر علیه فنادی فی الظّلمات ان لا اله الا انت سبحانك انّی كنت من الظّالمین فاستجبنا له و نجّیناه من الغمّ و كذلك ننجی المؤمنین».
و ذو النون (صاحب ماهی، منظور یونس پیغمبر فرزند من است) چون خشمگین رفت پنداشت هرگز بر او تنگ نخواهیم گرفت. پس در ظلمات ندا كرد: جز تو خدایی نیست، تو منزهی، همانا من از ستمكارانم. پس او را اجابت كردیم و از غم رهایش دادیم و مؤمنین را این چنین رها می گردانیم.
و در ركعت دوم بعد از حمد، آیات زیر را:
«و عنده مفاتیح الغیب لا یعلمها الا هو و یعلم ما فی البرّ و البحر و ما تسقط من ورقه الا یعلمها و لا حبّه فی ظلمات الارض و لا رطبٍ و لا یابسٍ الّا فی كتاب مبین».
و كلیدهای غیب نزد اوست و جز او كسی آن را نمی داند و آن چه در خشكی و دریاست می داند و برگی بر زمین نمی افتد و هیچ دانه ای در تاریكیهای زمین نیست، مگر كه از آن آگاه است. و تر و خشكی نیست مگر كه در كتاب روشن ثبت افتاده است.
بعد دستها را به قنوت برداشته و این دعا را می خوانی:
«اللّهمّ انّی اسئلك بمفاتح الغیب الّتی لا یعلمها الّا انت ان تصلّی علی محمّد و آل محمّد و ان تفعل بی كذا و كذا».
و به جای این كلمات حاجات خود را به هر زبانی كه بتواند از خدا بخواهد، و پس از آن بگوید:
«اللّهم انت ولیّ نعمتی و القادر علی طلبتی تعلم حاجتی فاسئلك بحقّ محمد و آله علیه و علیهم السّلام لمّا قضیتها لی».
بارالها، تو را به اسرار غیب، كه جز تو كسی آن را نمی داند، سوگند می دهم كه بر محمد و دودمان او درود فرستی و درباره من چنین و چنان كنی.
بارالها، تو ولی نعمت منی و به برآوردن نیاز من توانایی و حاجت مرا می دانی. سوگند به حق محمد و آل او، كه بر او و بر آنان درود باد كه حاجت مرا برآوری. 

نماز ایام هفته
نماز شب شنبه
از رسول اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل شده: هر كه در شب شنبه چهار ركعت نماز بخواند، در هر ركعت سوره حمد یك مرتبه و سوره توحید هفت مرتبه، نوشته شود از برای او ثواب هر ركعت هفتصد حسنه و عطا كند خدای تعالی به او شهرهایی در بهشت.
نماز روز شنبه
از رسول اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل شده كه فرمود: هر كه در شنبه، چهار ركعت نماز بخواند در هر ركعت حمد یك مرتبه و سوره كافرون سه مرتبه و بعد از فارغ شدن، یك مرتبه آیه الكرسی را بخواند، بنویسد خدای عز و جل از برای او به هر حرفی ثواب یك شهید.[1]
نماز شب یكشنبه
نیز روایت شده در این شب نماز شش ركعت است، هر ركعتی بعد از حمد هفت مرتبه سوره توحید. كسی كه این نماز را بخواند ثواب شاكرین و صابرین به او عطا می شود. پس ذكر كرده اند ثواب زیاد برای خواننده این نماز.
نماز روز یكشنبه
نقل شده است روز یكشنبه وقت چاشتگاه كه آفتاب بالا آمده باشد، دو ركعت نماز می خوانی. در ركعت اول بعد از حمد سه مرتبه سوره كوثر را می خوانی و در ركعت دوم بعد از حمد سه مرتبه سوره توحید را. كسی كه این نماز را بخواند آزاد می شود از آتش و پاك می شود از نفاق و ایمن می شود از عذاب. پس ذكر كرده اند ثوابهای زیادی برای خواننده این نماز.[2]
نماز شب دوشنبه
نماز این شب، دو ركعت نقل شده است. در هر ركعت بعد ازحمد آیه الكرسی و سوره توحید و سوره فلق و سوره ناس هر یك را یك مرتبه بخواند و بعد از فارغ شدن از نماز ده مرتبه استغفار نماید. و نوشته شود از برای او ده حج و ده عمره خالص از طرف خدای عز و جل.
نماز روز دوشنبه
نماز این روز چهار ركعت نقل شده است و در ركعت اول بعد از حمد یك مرتبه آیه الكرسی و در ركعت دوم حمد یك مرتبه و سوره توحید یك مرتبه و در دو ركعت دیگر ركعت اول بعد از حمد سوره فلق یك مرتبه و ركعت دوم بعد از حمد سوره ناس یك مرتبه و بعد از فارغ شدن از چهار ركعت ده مرتبه استغفار نماید.[3]
نماز شب سه شنبه
نماز این شب دو ركعت نقل شده است، ركعت اول بعد از حمد یك مرتبه سوره قدر و ركعت دوم بعد از حمد هفت مرتبه سوره توحید.
نماز روز سه شنبه
نماز روز سه شنبه دو ركعت روایت شده است كه در هر ركعت حمد یك مرتبه و سوره والتّین و سوره توحید و سوره فلق و سوره ناس هر كدام یك مرتبه.[4]
نماز شب چهار شنبه
نماز شب چهار شنبه دو ركعت نقل شده است، در هر ركعت بعد از حمد آیه الكرسی و سوره قدر و سوره نصر را یك مرتبه و سوره توحید را سه مرتبه. كسی كه این نماز را بخواند خدای تعالی گناهان گذشته و آینده او را بیامرزد.
نماز روز چهارشنبه
نماز این روز دو ركعت است، در هر ركعتی بعد از حمد سوره زلزلت یك مرتبه و سوره توحید سه مرتبه. و كسی كه این نماز را بخواند خدا رفع كند از او تاریكی قبر را تا روز قیامت. پس ذكر شده است ثواب زیاد برای خواننده این نماز.[5]
نماز شب پنج شنبه
نماز این شب شش ركعت است. در هر ركعت بعد از سوره حمد، آیه الكرسی و سوره كافرون هر كدام یك مرتبه، و سوره توحید را سه مرتبه، و بعد از تمام شدن سه مرتبه آیه الكرسی را بخواند. هر كه این نماز را بخواند اگر نزد خدا شقاوت داشته باشد خدا ملكی را می فرستد كه شقاوتش را پاك كند و جای او سعادت بنویسد و شاهد بر آن در قرآن مجید خدای عز و جل محو می كند آن چه را كه بخواهد و ثابت می گذارد آن چه را كه بخواهد.
نماز روز پنج شنبه
نماز این روز دو ركعت است، در هر ركعت حمد یك مرتبه و سوره نصر و سوره كوثر هر كدام پنج مرتبه، و بعد از عصر چهل مرتبه سوره توحید را بخواند و چهل مرتبه استغفار نماید. كسی كه این نماز را بخواند عطا شود به او حسنات، به عدد آن چه در بهشت و در جهنم است.[6]
نماز شب جمعه
نماز شب جمعه از رسول اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل شده است: كسی كه دو ركعت نماز بخواند در هر ركعت حمد یك مرتبه و سوره توحید هفتاد مرتبه و بعد از نماز هفتاد مرتبه «استغفرُالله» بگوید. قسم به آن كسی كه مرا مبعوث كرده به حق كسی كه این عمل را انجام دهد و استغفار كند برای تمام امت من، خداوند دعای او را مستجاب كند و تمام امت را وارد بهشت كند.
نماز روز جمعه
از امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ منقول است هر كه در این روز هشت ركعت نماز به جا آورد هنگامی كه به قدر یك تیزه آفتاب بلند شده باشد یا بیشتر، خدای تعالی بلند نماید برای او هزار درجه در بهشت.
نماز روز جمعه از امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ چهار ركعت است. در هر ركعت حمد و آیه الكرسی پانزده مرتبه، و چون از نماز فارغ شدی هفتاد مرتبه «استغفرالله» و پنجاه مرتبه «لا حول و لا قوّه الّا بالله» بگوید.[7]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . جمال الاسبوغ بكمال العمل المشروع، ص 46.
[2] . جمال الاسبوغ بكمال العمل المشروع، ص 54.
[3] . جمال الاسبوغ بكمال العمل المشروع، ص 64.
[4] . همان، ص 77.
[5] . جمال الاسبوغ بكمال العمل المشروع، ص 89.
[6] . جمال الاسبوغ بكمال العمل المشروع، ص 98.
[7] . همان، ص 117. 

نماز هدیه به معصومین(ع)
كیفیت نمازهای هدیه
روایت شده از معصومین ـ علیهم السّلام ـ ، كسی كه روز جمعه هشت ركعت نماز گزارد، یعنی بعد از هر دو ركعت سلام بگوید. چهار ركعت آن را هدیه به حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ كند و چهار ركعت دیگر را به حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ هدیه نماید.
و در روز شنبه چهار ركعت بخواند و به حضرت امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ هدیه نماید.
هم چنین هر روز از هفته را چهار ركعت بخواند و به امامی هدیه كند به ترتیب آنها تا آن كه در روز پنجشنبه چهار ركعت هدیه به جعفر صادق ـ علیه السّلام ـ گرداند.
باز در روز جمعه هشت ركعت نماز بخواند، چهار ركعت آن را هدیه حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ و چهار ركعت دیگر هدیه به حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ گرداند.
و در روز شنبه چهار ركعت هدیه به حضرت امام موسی ـ علیه السّلام ـ كند و هم چنین هر روز چهار ركعت نماز بخواند و به امامی هدیه نماید، به ترتیب تا روز پنج شنبه چهار ركعت را هدیه امام عصر (عج) گرداند و مابین هر دو ركعت از این نمازها این دعا را بخواند: «اللّهمّ انتَ السّلام و منك السّلامُ» كه در مفاتیح الجنان ذكر شده است.[1]
 

نافله های شبانه روز
انواع نمازهای مستحب
نمازهای مستحب زیادند و به طور كلی به دو دسته تقسیم می شوند:
1. نوافل.
2. سایر نمازهای مستحب.
نافله های روزانه
1. نافله نماز صبح، قبل از نماز صبح، 2 ركعت.
2. نافله نماز ظهر، قبل از نماز ظهر ، 8 ركعت.
3. نافله نماز عصر، قبل از نماز عصر، 8 ركعت.
4. نافله نماز مغرب، بعد از نماز مغرب، 4 ركعت.
5. نافله نماز عشاء، بعد از نماز عشاء، 2 ركعت.[1]
نافله های شب:
1. هشت ركعت نماز شب.
2. دو ركعت نماز شفع.
3. یك ركعت نماز وتر.
بنابراین تعداد نافله ها 34 ركعت، دو برابر تعداد فرایض است.
بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده است.[2]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . توضیح المسائل، م 764.
[2] . توضیح المسائل، م 764. 
 

نماز شب
فضیلت نماز شب
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیكو و انسان را خوشبو می گرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا می كند، اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلا می دهد».[1]
رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «نماز شب وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائكه».[2]
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «در خانه هایی كه نماز شب خوانده می شود و قرآن تلاوت می گردد، آن خانه ها نزد آسمانیان هم چون ستاره درخشانند».[3]
كیفیت نماز شب
نماز شب مجموعاً یازده ركعت است:
1. هشت ركعت آن، كه دو ركعت، دو ركعت، مانند نماز صبح خوانده می شود و چهار دو ركعتی آن به نیت نماز شب می باشد.
2. دو ركعت نماز شفع: بهتر است در ركعت اول آن بعد از حمد، سوره «ناس» و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره «فلق» خوانده شود.
3. یك ركعت نماز وتر: بعد از حمد سه بار سوره «توحید» و یك بار سوره «فلق» و یك بار سوره «ناس» بخوانیم و می‌توان یك سوره تنها خواند، سپس دستها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم.
و برای چهل مؤمن دعا می كنیم.
و طلب مغفرت می كنیم و هفتاد مرتبه می گوییم: «استغفرالله ربّی و اتوبُ الیه».
از پروردگار خود طلب آمزرش و مغفرت می كنیم و به سوی او بازگشت می نمایم.
آن گاه 7 بار می گوییم «هذا مقامُ العائذٍٍِ بكَ منَ النّارِ»؛ این است مقام كسی كه از آتش قیامت به تو پناه می برد.
و بعد از آن 300 مرتبه می گوییم: «العفو» و سپس می گوییم: «ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّكَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم».[4]
احكام نماز شب
1. هشت ركعت به نیت نماز شب و سپس دو ركعت نماز شفع و آن گاه یك ركعت نماز وتر، كه با فضیلت ترین نماز شب، نماز وتر و شفع است و دو ركعت شفع برتر از وتر است.
2. برای نماز شب می توان به نماز شفع و وتر اكتفا كرد، بلكه هنگام تنگی وقت می توان تنها به نماز وتر اكتفا نمود.
3. وقت نماز شب از نیمه شب تا فجر صادق است، و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر است و تمامی ثلث آخر شب سحر محسوب می شود. و افضل از آن خواندن نماز شب نزدیكیهای فجر است.[5]
4. جایز است انسان نماز شب را نشسته بخواند حتی در حال اختیار. ولی اگر می خواهد نشسته بخواند بهتر آن است كه هر دو ركعت نشسته را یك ركعت ایستاده حساب كند. بنابراین باید هشت بار دو ركعت نشسته و هر دو ركعت به یك سلام كه جمعاً شانزده ركعت می شود به نیت نماز شب بخواند و دوباره دو ركعت هر دو ركعت به یك سلام به نیت نماز شفع و دو بار یك ركعت هر یك ركعت به یك سلام به نیت نماز وتر، ولی در حال اضطرار و مریض همان یازده ركعت كفایت می كند.
5. شخص مسافر می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.
6. جوانی كه می ترسد خواب بماند و نماز شب از او فوت شود می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.
7. كسانی كه برای خواندن نماز شب بعد از نیمه شب عذری دارند مانند پیرمردان و یا كسی كه از سرد شدن هوا می ترسد و یا از جنب شدن در خواب می ترسد... می توانند نماز شب را قبل از نیمه شب بخوانند.
8. خواندن سوره در ركعتهای نماز شب لازم نیست و می تواند فقط به خواندن سوره حمد اكتفا كند. هم چنین قنوت در ركعتهای دوم مستحب است و می تواند بدون قنوت بخواند.
9. نماز وتر یك ركعت است و می شود آن را بدون قنوت به جا آورد.
10. لازم نیست همه یازده ركعت را در یك مجلس بخواند، بلكه می تواند در دو سه نوبت بخواند، بلكه تفریق افضل است، همان طور كه رسول خدا تهجد می كرد.
11. مستحب است كه نماز شب را بلند بخواند تا اگر از خانواده اش كسی می خواهد برای به نماز شب برخیزد بیدار شود، چنان چه در روایت است و شهید و دیگران نیز تصریح به استحباب جهر نموده اند.
بدیهی است كه استحباب بلند خواندن نماز شب در جایی است كه امن از ریا و سُمعه باشد و اگر خدای ناخواسته خوف ریا و سُمعه در بلند خواندن باشد باید آهسته بخواند.[6]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . بحار الانوار، ج 87، ص 153.
[2] . همان منبع، ص 161.
[3] . وافی، ج 2، ص 23.
[4] . رساله نوین، ج 1، ص 170.
[5] . تحریر الوسیله، ج 1، ص 136.
[6] . كتاب شمع سحر، شب مردان خدا، مفاتیح الجنان.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: